ZARYS STRATEGII OCHRONY WINOROŚLI W MOJEJ WINNICY

 

Materiał stary ale dla poszukujących może dać pewien obraz mojej strategii ochrony winorośli. Takie środki jak Topsin i Ekonom zostały w międzyczasie wycofane, ale terminy ich stosowania jak najbardziej sa adekwatne dla dostępnych zamienników.

Wiele osób przed sezonem prosi mnie o rozpisanie kalendarza oprysków przed sezonem. Zwykle odpowiadam, że się nie da i nie rozpisuję. Nie postępuję tak dlatego, że nie chcę pomóc, tylko dlatego, że taki kalendarz co roku jest ruchomy i ściśle zależny od przebiegu pogody. Mogę natomiast napisać co i kiedy robiłem do tej pory.

Pod kątem mączniaka rzekomego dotychczas tak to u mnie wygląda:

1. 30.05 Miedzian 0,5 % - ten oprysk pod kątem infekcji pierwotnych .

3. 30.06 drugi raz Miedzian 0,3 %- ten już zapobiegawczo dla infekcji wtórnych, których jeszcze nie było, ale je przewidywałem.

4. 07.07 Pierwsze ognisko infekcji wtórnych m. rzekomego na Rondzie - oprysk Ekonomem 72,5 WP 0,25 % Powinien być 72 WP ale nie miałem

5. 13.07 Zaobserwowałem że infekcje rozłażą się jednak od tego Ronda - oprysk Ekonom 72 WP 0,25 po wszystkim.

6. 22.07 Miedzian 0,3 % po wszystkim

Pomiędzy 14, a 22 lipca sporo padało i istniały dobre warunki do rozwoju rzekomego. Stan jest taki, że trafiam na liściach pojedyncze plamy, tak na 3/4 przyschnięte pod spodem na różnych odmianach. Zakładam że oprysk Ekonomem z 13-tego już przestaje chronić. Zdecydowałem się wczoraj na miedz. Jak będzie źle zakładam jeszcze powtórkę Ekonomem 72 WP. Zbioru pierwszych deserowych nie przewiduję wcześniej jak koniec sierpnia, a przerobowych po połowie września. Lepiej sprawa wygląda z prawdziwym, ale to w innym wątku opisałem.

Pod kątem prawdziwego natomiast tak:

1. 10.04 - mycie Topsinem 0,2 %- ten oprysk w celu wyniszczenia grzybni, która przezimowała w pąkach.

2. 30.06 pierwszy siarkol Siarkol 0,3 % - zapobiegawczo.

3. 14.07 drugi raz Siarkol 0,3 %-zapobiegawczo

4. 22.07 trzeci raz Siarkol 0,3 %- pomiędzy 14, a 22 lipca sporo padało i mocno wymyło liście. Co do infekcji MP to na pojedynczych jagodach niektórych odmian trafiam pojedyncze ciemne plamki martwej grzybni. Na liściach nie ma. Żywej nie znalazłem nigdzie. Wygląda, że trudno mu się przebić przez zaporę z Siarki.

Siarkol z Miedzian stosuję łącznie w jednym oprysku. Środki o działaniu systemowym nie łączę z innymi.

UKORZENIANIE SZTOBRÓW WINOROŚLI

25.04.2014r.

Dla tych, którzy nie chcą ponosić kosztów zakupu sadzonek i są cierpliwi, proponuję  tańszy sposób,  by zostać szczęśliwym posiadaczem pokaźnej kolekcji  odmian winorośli.

Co to są sztobry i jak je ukorzenić?

Sztobry

Sztobry to zdrewniałe, co najmniej 2-3 oczkowe odcinki łozy o długości ok. 20-30 cm. 

Najlepiej ukorzeniają się dolne odcinki łozy. Łoza przeznaczona na sztobry powinna być bardzo dobrze zdrewniała, a jej średnica powinna przekraczać 5 mm. Nie należy także ukorzeniać łozy zbyt grubej. Istnieje przypuszczenie, że gruba łoza ukorzenia się trudniej. Łoza nie powinna nosić śladów uszkodzeń mechanicznych i porażenia chorobami.

Łozę na sztobry pobieramy późną jesienią na przełomie listopad/ grudzień. Należy to jednak zrobić przed nadejściem silnych mrozów. Pobranie łozy po fali silnych mrozów stwarza ryzyko, że łoza, a szczególnie pąki (te przemarzają szybciej) będzie częściowo lub całkowicie przemarznięta. Taka łoza źle lub wcale się nie ukorzenia i nie rozwijają się na niej pąki główne. Powstałe z takich sztobrów sadzonki są niepełnowartościowe i nie powinno się ich sadzić. Najczęściej jednak zamierają już na etapie ukorzeniania. Po pobraniu łoza powinna jak najszybciej trafić do warunków gwarantujących właściwe przechowanie. Łoza powinna być przechowywana w warunkach zabezpieczających ją przed wyschnięciem, przemarznięciem, przedwczesnym rozwojem pąków i pleśnieniem. Możemy przechowywać długie odcinki lub odcinki wstępnie (z zapasem) przycięte na sztobry. Wystarczający zapas to 3-5 cm nad górnym pakiem i 2-3 cm pod dolnym. Praktykowanych jest wiele sposobów przechowywania i nie ma zgody, co do tego, który jest najlepszy. Istotne jednak jest by temperatura przechowywania nie przekraczała 5 st. C. Z mojego doświadczenia wynika, że najlepszym sposobem jest zakopcowanie sztobrów w ziemi. Do tego celu wybieramy takie miejsce, w którym nie spodziewamy się wystąpienia okresowo wysokiego poziomu wód gruntowych i gryzoni. Kopiemy dołek na głębokość ok. 0,5 m i po prostu zakopujemy łozę lub sztobry. Dla zabezpieczenia przed gryzoniami i ułatwienia wydobycia, sztobry można zakopać w nieszczelnym pojemniku zapewniającym swobodny przepływ wody np. w podłużnej donicy balkonowe z otworami w dnie. Tam gdzie poziom wód gruntowych jest wysoki można sztobry zakopać zdecydowanie płycej, a na powierzchni usypać kopiec z ziemi zabezpieczający przed przemarznięciem i przedwczesnym ogrzaniem. U mnie poziom wód gruntowych jest wysoki dlatego sztobry przechowuję w sztucznie usypanej górce.

Optymalnym terminem do rozpoczęcia ukorzeniania jest koniec marca. Wcześniejsze rozpoczęcie ukorzeniania jest możliwe, ale nieuzasadnione. Sztobry w stanie spoczynku powinny pozostawać tak długo, jak to się dzieje z krzewami. Nadmierne przyśpieszanie procesów fizjologicznych może przynieść więcej szkody niż pożytku.

Skoro już ustaliliśmy, że mamy jeszcze trochę czasu do rozpoczęcia ukorzeniania to może warto pomyśleć o jakimś prostym i tanim sprzęcie, który może nam wydatnie pomóc przy ukorzenianiu. Opisałem kiedyś, na blogu jak w łatwy i tani sposób zrobić własną ukorzeniarkę. Ci, którzy mają w domu rybki lub gady będą mieli łatwiej.

http://winnica.bloog.pl/index.html?id=6414402&title=Ukorzeniarka-w-5-minut&_ticrsn=3&ticaid=6dc33  

Przygotowanie sztobrów do ukorzeniania.  

Po wyjęciu sztobrów z przechowalnika należy je oczyścić z ziemi i umyć. Na tak przygotowanych sztobrach wykonujemy cięcia odświeżające. Górne cięcie wykonujemy ok. 2 cm nad najwyższym pąkiem ukośnie, ze spadem, w przeciwnym kierunku niż usytuowanie pąka

Dolne ciecie wykonujemy prosto, 0,5 cm pod najniższym pąkiem.

Po wykonaniu cieć sztobry, wkładamy do odpowiedniego naczynia i zalewamy letnią wodą. Sztobry w naczyniu dobrze jest obciążyć aby całe były zanurzone w wodzie. Pozostawiamy je w wodzie na ok. 24 godziny, aby tkanka łozy dobrze się uwodniła. Po upływie doby wyjmujemy sztobry z czystej wody i wkładamy na ok. 30 min do kąpieli grzybobójczej, w 0,1 % wodnym roztworze Topsinu. Można to również wykonać w innym preparacie grzybobójczym. Po wyjęciu z kąpieli pozostawiamy sztobry do czasu wyschnięcia. Po wyschnięciu wycinamy najniższy pąk i kaleczymy dolny węzeł. Ten zabieg wpływa stymulująco na wytwarzanie kalusu, a następnie korzeni.

 

 Na sztobrach 3-oczkowych środkowy pąk możemy wyciąć, lub go pozostawić.

Kiedyś uważałem, że pozostawienia środkowego pąka (jak na zdjęciu powyżej) jest korzystniejszym rozwiązaniem. Takie postępowanie stanowi zabezpieczenie na wypadek gdyby najwyższy pąk nie „ruszył”. Gdy ruszą obydwa paki, latorośl z pąka środkowego wyłamujemy, gdy mamy pewność, że górna dobrze rośnie. 
Na podstawie doświadczeń ostatnich lat skłaniam się do rozwiązania z jednym najwyższym pąkiem. Wycięcie środkowego pąka wymusza rozwój najwyższego pąka i latorośle rosną właśnie tam. Dzięki temu uzyskujemy sadzonki dłuższe, co ułatwia przyszłe sadzenie. Również w okresie wstępnego ukorzeniania można sztobry umieszczać głębiej w podłożu, co pozwala skuteczniej chronić je przed nadmiernym wysychaniem łozy. Czasami bywa również, że przy większej liczbie pąków sadzonka odrzuca wyższe koncentrując siły na latorośli z najniższego pąka.

Po odpowiednim przycięciu i pokaleczeniu, stopę sztobra wkładamy do ukorzeniacza przeznaczonego do ukorzeniania zdrewniałych części roślin. Po wyjęciu otrzepujemy nadmiar preparatu stukając delikatnie sztobrem np. o krawędź naczynia, w którym mamy ukorzeniacz.

Ukorzenianie 

Tak przygotowane sztobry umieszczamy w przygotowanej wcześniej ukorzeniarce. Najwłaściwszym podłożem do wstępnego ukorzeniania jest perlit. W okresie wstępnego ukorzeniania (pierwsze 2-3 tygodnie) bardzo ważnym czynnikiem decydującym o sukcesie jest temperatura. Należy stworzyć takie warunki aby w okolicy stopki sztobrów zapewnić temperaturę powyżej 20 st C,  (w pierwszym tygodniu nawet ok. 28 st. C). Natomiast temperatura otoczenia w tym czasie nie powinna przekraczać 10 st. C. Można to uzyskać ustawiając ukorzeniarkę w odpowiednio chłodnym pomieszczeniu. Chodzi o to by w pierwszej kolejności rozwijał się system korzeniowy, a rozwój pąków maksymalnie opóźnić. Bez zastosowania ukorzeniarki trudno to uzyskać. Do czasu pękania pąków pomieszczenie może być ciemne np. zimna piwnica. Gdy pąki zaczną się rozwijać ukorzeniarkę należy przenieść do światła.

Jeżeli nie dysponujemy takim urządzeniem, ukorzenianie wstępne możemy przeprowadzić w odpowiednio przygotowanym do tego celu dostatecznie wysokim pojemniku. Może to być np. 1,5 lub 5 litrowy pet po wodzie mineralnej z obciętą górą.

Ukorzenianie bez dodatkowego ogrzewania stopek sztobrów należy przeprowadzać w temperaturze pokojowej. Niestety w takich warunkach pąki rozwijają się z reguły przed wytworzeniem pierwszych korzeni. Szybko rosnące latorośla korzystają z substancji zapasowej zgromadzonej w łozie i bywa, że po jej wyczerpaniu zamierają. Dziwimy się wówczas, że tak pięknie rosło i padło. Kolejnym negatywnym skutkiem ukorzeniania w temperaturze pokojowej jest nadmierne wysychanie łozy. Aby temu zapobiec, część sztobra wystającą ponad podłoże (łącznie z pąkami) możemy pokryć parafiną. Parafina nie powinna mieć temperatury wyższej niż 70 st.C, a zabieg wymaga ostrożnego postępowania. Źle wykonany może doprowadzić do uszkodzenia pąków. Inny sposób zapobiegania wysychaniu łozy polega na tym, że pozostawiamy na sztobrze tylko jeden, najwyższy pąk i umieszczamy go w podłożu tak głęboko by tylko ten pąk był nad powierzchnią (na zdjęciach). Głębokie umieszczanie sztobrów w podłożu nie jest wymogiem konieczny, niemniej jednak dobrze jest jeżeli jak najdłuższy odcinek sztobra jest w wilgotnym podłożu. Wadą takiego postępowanie jest to, że korzenie mogą powstawać na całej długości sztobry co nie jest korzystne

Ukorzenianie możemy przeprowadzać w różnych rodzajach podłożach. Jednym z najlepszych jest perlit. Jest to jałowe kruszywo, w którym w okresie ukorzeniania wstępnego panują bardzo dobre warunki powietrzno-wodne. W takim podłożu z uwagi na jego jałowość, nie powinniśmy przetrzymywać sadzonek dłużej niż 3 tygodnie. Jako podłoże do ukorzeniania można również użyć ziemi ogrodowej (ew. torf odkwaszony) z piaskiem w stosunku 1:1. W takim podłożu sadzonka mogą się ukorzeniać przez cały okres wegetacyjny. Pozytywne efekty daje również ukorzenianie w trocinach.

Jeżeli decydujemy się na przeprowadzenie ukorzeniania dwufazowo, to w ukorzeniarce lub pojemniku do ukorzeniania możemy umieścić wiele sztobrów, w dość dużym zagęszczeniu.

Takie ukorzenianie przeprowadza się przez okres ok. 3 tygodni. Po tym czasie sadzonki należy przesadzić (już płytko )pojedynczo do oddzielnych pojemników z ziemią.

Lub bezpośrednio do gruntu. Ja zazwyczaj przesadzam do namiotu foliowego. Po okresie występowania przymrozków można również sadzić do gruntu np. na czarną folię.

Można również od razu ukorzeniać pojedynczo i nie przesadzać. W takiej sytuacji nie powinniśmy tego robić w perlicie czy też trocinach, a w ziemi ogrodowej wymieszanej z piaskiem. Do takiej mieszaniny dobrze jest dodać perlit w ilości 1/3-1/4 objętości.

Zdaję sobie sprawę, że nie wyczerpałem w pełni tematu i mogą się pojawić wątpliwości. Mam jednak nadzieję, że moje uwagi będą pomocne. Powodzenia.

                                                                                   

ODMIANY NA DZIAŁKĘ I DO OGRODU

W tym wpisie przedstawiam  moje typy, co do odmian deserowych, które względnie bezproblemowo można uprawiać na działkach i w przydomowych ogrodach. Główne kryteria, które brałem pod uwagę zestawiając proponowaną listę odmian to:
1.    Smak jagód
2.    Mrozoodporność
3.    Niezawodność w plonowaniu.
W dalszej kolejności uwzględniałem:
1.    Termin dojrzewania
2.    Odporność na choroby
Wszystkie odmiany zostały przeze mnie sprawdzone w uprawie gruntowej szpalerowe (w większości) i wszystkie owocowały kilka razy.

FESTIVEE

Ciemna odmiana deserowa przydatna do amatorskiej uprawy w polskich warunkach klimatycznych, o średnio-późnym okresie dojrzewania. Krzewy rosną silnie i efektownie wyglądają. Odmiana regularnie i obficie plonuje. Grona średnie i duże o masie 350-600g, stożkowate, luźne.  Jagody duże 25x20mm, o masie 5-6g, owalne, granatowe, skórka dość gruba. Miąższ chrupiący, smak prosty, winny o umiarkowanej zawartości cukru. Z uwagi na bardzo duże liście grona są mocno zacienione. W okresie wybarwiania jagód wskazane jest przerzedzenie liści w celu lepszego nasłonecznienia gron, co poprawia i przyśpiesza dojrzewanie. Wytrzymuje mrozy do -24 st. C. Istotną zaletą, którą zaobserwowałem u tej odmiany jest wysoka tolerancja na wiosenne przymrozki. W porównaniu z innymi odmianami dobrze plonuje po takich przymrozkach. Ma podwyższoną wrażliwość na mączniaka prawdziwego, ale dość skutecznie sama go zwalcza, co często objawia się zamierającą, czarną grzybnią na liściach. Na mączniaka rzekomego ma małą wrażliwość. Przydatna do uprawy gruntowej. Z uwagi na dużą siłę wzrostu może sprawiać problemy w uprawie pod osłonami. W sytuacji bardzo dużego obciążenia wskazana redukcja plonu, co przyspieszy późny okres dojrzewania. 

 CENTURY
 Jeszcze mało znana ciemna, beznasienna odmiana deserowa, z dużym udziałem Vitus vinifera. Grona średniej wielkości. Jagody bardzo smaczne, soczysto mięsiste, średnie do dużych, owalne. Większość średnich jagód nie posiada pestek, natomiast w największych jagodach  występują 1-2 małe, twarde pestki. Nie zacienione grona mają jagody fioletowe równo wybarwione. Zacieniona i przeciążona może mieć problemy z dojrzewaniem. Odmiana mało popularna w Polsce, testowana w Skierniewicach.  Mrozoodporność na poziomie -26 st C.  pozwala na uprawę w gruncie bez okrywania. Popularność tej odmiany w ostatnich latach bardzo wzrosła, choć nadal jest to odmiana niszowa. Lepiej owocuje na glebach mniej żyznych, prawdopodobnie źle toleruje nadmiar azotu w glebie. Pewnie dla wielu ogrodników jest to dobra informacja. W uprawie bez ochrony chemicznej, liście wykazują skłonność do infekcji mączniakiem prawdziwym. Jagody natomiast są mniej wrażliwe. Przy podstawowej ochronie krzewy rosną zdrowo. Godna uwagi odmiana beznasienna do uprawy gruntowej.

SUPAGA

Supaga, może nie wygląda ale po dwóch latach owocowania jestem przekonany, że jest to idealna odmiana do amatorskich nasadzeń. Doświadczenie podpowiada mi, że jest to jedna z tych co to sadzimy i w zasadzie zapominamy, a ona i tak sobie poradzi. Jagody, które pozornie wyglądają na zielone i niedojrzałe, bardzo wcześnie okazują się słodziutkie smaczne. Dzieci ja uwielbiają. Mam ją pod folią, ale duża mrozoodporność, wczesność dojrzewania i mała podatność na choroby czyni ją w pełni przydatna do uprawy gruntowej.

BERLIŃSKI CZARNY
Ciemna odmiana ogólnoużytkowa. Nadaje się do bezpośredniej konsumpcji, a także do wykonania  wina. Idealna na sok. Średnio- wczesny okres dojrzewania. Zawatrość cukru na poziomie 18 Brix osiąga przy dużym obciążeniu krzewu pod koniec drugiej dekady września. Po redukcji plonu dojrzewa jeszcze wcześniej. Bardzo duża  mrozoodporność (-30 st.C) i podwyższona odporność na choroby predysponują ją w pełni do uprawy gruntowej. Duża siła wzrostu sprawia, że lepiej jest uprawiać te odmianę w dużych formach, ale przy odpowiednim cięciu można tez uprawiać w szpalerach. Ja tak uprawiam.  Grona o masie 200-400g, zwarte. Jagody ciemno granatowe, prawie czarne, kuliste 4-5g. Miąższ soczysty, słodki o wyczuwalnym lekkim smaku labruski. Łoza drewniej bardzo dobrze. Liście duże o ładnym wyglądzie, można ją wykorzystywać do pokrywania altan i pergoli. Idealna odmiana na działki i do ogrodów. Można ja uprawiać bez okrywania na terenie całego kraju. Przed laty przypadkowo posadziłem ją pod osłoną i spisuje się na tyle dobrze, że żal mi ja wykopać. Plonuje niezawodnie, nawet po przymrozkach.

SENECA
Bardzo smaczna, słodka, jasna odmiana deserowa. Charakteryzuje się wczesnym okresem dojrzewania. Jagody nadają się do spożycia już w drugiej połowie sierpnia. Znam osoby robiące z niej również wino. Sam nie próbowałem i raczej nie zachęcam do tego typu eksperymentu. Charakteryzuje sie silnym wzrostem. W sprzyjających warunkach wydaje bardzo duże, efektowne liście. Nadaje się do pokrywania pergoli i altan. Grona o masie 180-250 gram i większe. Rozmiar jagód 18x16 mm, żółto zielone. Charakteryzuje się podwyższoną mrozoodpornością  i doskonale nadaje się do amatorskich nasadzeń na terenie całego kraju. Posiada podwyższoną odporność na choroby grzybowe. Najbardziej wrażliwa na mączniaka prawdziwego winorośli. Uprawiam ją na altanie i w szpalerze. Wcześnie rozpoczyna wegetację i jest narażona na wiosenne przymrozki. W trakcie silnych majowych przymrozków 2011 roku mocno rozwinięte latorośla przemarzył prawie całkowicie na krzewach w szpalerach. Na altanie usytuowanej w bardziej osłoniętym miejscu i wysokiej formie wytrzymała przymrozki nieokrywana i owocowała.

ALDEN

Amerykańska odmiana ogólnoużytkowa. Nadaje się do bezpośredniej konsumpcji, a także do wykonania aromatycznego wino. Idealna na sok. Średnio-późny okres dojrzewania. Ma opinię takiej, co to w naszym klimacie nie dojrzewa. Moja ocena jest taka, że ta opinia w dużej mierze powstała dlatego, że Alden jest niezmiernie plenny i po prostu co roku się przeciąża. Przeciążony znacznie później dojrzewa. Znalazłem na niego sposób i bezpośrednio po kwitnieniu ok 50% gron wycinam. Po redukcji plonu dojrzewa o wiele wcześniej. Po takim zabiegu dorosły krzew i tak daje bardzo duży plon, który w całości dojrzewa. Mrozoodporność i podwyższona odporność na choroby predysponują go w pełni do uprawy gruntowej. Koniecznie trzeba go uprawiać w dużych formach ponieważ silnie rośnie i lepiej plonuje. Podskubywać grona można już pod koniec sierpnia. Pełną dojrzałość osiąga na przełomie września i października. Grona mogą długo wisieć  na krzewach, praktycznie do pierwszych silniejszych przymrozków.  Krzew rośnie bardzo silnie, latorośla są grube i długie. Liście ma bardzo duże, od dołu silnie omszone. Jesienią przebarwiają się na intensywny czerwony kolor, (często w zygzaki) z żółtym unerwieniem, co sprawia, że krzewy mają bardzo efektowny, dekoracyjny wygląd. Grona luźne o masie  200-500 gram. Jagody owalne 20x 25 mm, ciemno granatowe, bardzo smaczne, aromatyczne, z wyczuwalnym smakiem czarnej porzeczki. Dobrze plonuje w dużych przestrzennych formach. Posiada podwyższoną mrozoodporność (-27 st. C). Podwyższona jest także odporność na choroby. Na ciepłych stanowiskach (pod ścianami, murami) udaje się na terenie całego kraju. Od kilku lat niezawodnie u mnie plonuje.

IZA ZALIWSKA
Jasna, odmiana deserowa o nieustalonym pochodzeniu. Siewka tej odmiany została znaleziona po wojnie w Puławach przez prof. Zaliwskiego. Prawdopodobnie jest to siewka odmiany, którą zaprezentowałem jako pierwszą, czyli Seneci. Jest to jedna z najwcześniejszych znanych mi odmian. Dojrzewa w połowie sierpnia. Jagody gromadzą duże ilości cukru, są chętnie atakowane i uszkadzane przez osy. Kolor jagód żółto zielony, kuliste o śr.14 mm. Grona średniej wielkości o masie 120-200 gram , stożkowe średnio zwarte. Odmiana zawiązuje kwiatostany i wydaje drugi plon w roku na tzw. pasierbach. W uprawie nie jest szczególnie wymagająca, posiada podwyższoną odporność na choroby grzybowe. Wytrzymuje ujemne temperatury do -26 st. C. Odpowiednia do amatorskich nasadzeń na terenie całego kraju. Odmiana popularna i powszechnie spotykana. Wzrost i plenność krzewów określa się jako średnie.

V 68021
Bardzo ciekawa kanadyjska odmiana deserowa. Nie doczekała się niestety jeszcze nazwy użytkowej. Charakteryzuje ją podwyższona mrozoodporność. Nie przemarza do temperatury – 25 st.C. Co czyni ja w pełni przydatna do uprawy gruntowej bez okrywania. Pełną dojrzałość osiąga w połowie września ale pojedyncze jagody można już podskubywać od pierwszych dni września. Posiada również podwyższoną odporność na choroby grzybowe. Niemieckie badania nad tą odmianą wykazały, ze jest ona praktycznie całkowicie odporna na mączniaka prawdziwego. Na moich trzech krzewach pojawiała się jednak infekcja tym grzybem. Jagody tej odmiany przebarwiają się w miarę dojrzewania od zielonych z jasno różowym rumieńcem, do ciemno różowych. Są słodkie i smaczne. Od wczesnego etapu dojrzewania nadają się do spożycia. Lubią je dzieci i kobiety . Mają kulisty kształt o średnicy ok. 18 mm. Grona są bardzo, luźne raczej mało efektowne o masie 150-250 gram. Odmiana jest średni plenna ale plonuje niezawodnie. Bardzo dobrze znosi wiosenne przymrozki i szybko się regeneruje. Wzrost krzewów jest średni. Odmiana posiada efektowne liście. Polecam do amatorskich nasadzeń. 

NERO
Pochodzenie Węgry. Jedna z najatrakcyjniejszych, dla polskich warunków, ciemnych odmian ogólnoużytkowych. Mrozoodporność tej odmiany jest określona do – 24 st. C, co pozwala na jej uprawę bez okrywania .Grona średnie o masie 230-300g, zwarte. Jagody granatowe, owalne 22x17 mm, mięsiste, chrupkie o przyjemnym aromatycznym smaku. Pora dojrzewania średnio wczesna, przypada na okres 5-15 września. Wykazuje podwyższoną odporność na choroby grzybowe. Smaczne jagody, efektowny wygląd w połączeniu z dość wysoką mrozoodpornością i wczesną porą dojrzewania sprawiają, że odmiana jest chętnie uprawiana w nasadzeniach amatorskich. Prawdopodobnie (nie sprawdzałem) jest przydatna do wyrobu wina. Według źródeł węgierskich daje wina intensywnie zabarwione.

A 1704
Amerykańska (USA) beznasienna odmiana deserowa. Masa grona 150-250 g. Krzewy starsze (powyżej 4 lat), w sprzyjających latach wydają grona zdecydowanie większe ( 230-400g.) Rozmiary jagód 22x18 mm. Pora dojrzewania średnio-późna, dojrzewa 21-30 września. Jagody zielone, soczyste, bez nasion. Smak bardzo przyjemny lekko kwaśny. Mrozoodporność -24 st. C. Podwyższona odporność na choroby. Możliwa uprawa bez okrywania.

SWENSON RED
Jeszcze jedna bardzo wartościowa odmiana ogólnoużytkowa. Pochodzenie USA, pora dojrzewania średnia, ok 11-20 września. Jagody ciemnoczerwone, smaczne, miąższ soczysty z truskawkowym posmakiem. Rozmiar jagód 18x16, kuliste, spłaszczone. Grona cylindryczne, często ze skrzydełkami o masie 150-250g. Krzewy charakteryzują się silnym wzrostem. Zaleca się uprawę w dużych przestrzennych formach. Nadaje się na altany i pergole. Przeznaczona do bezpośredniego spożycia i wyrobu wina. Bardzo wysoka mrozoodporność do –30 st.C. Również wysoka odporność na choroby grzybowe. 

EINSET SEEDLESS
Dobra szczególnie do polskich warunków klimatycznych, beznasienna, różowa odmiana. Grona średniej wielkości, do 250 gram, luźne. Jagody niewielkie, kuliste, bez pestek, bardzo słodkie. W dojrzałych gronach  występują zielone jagody tzw. zielony groch. Miąższ o wyraźnym posmaku malinowo-truskawkowym. Krzewy rosną silnie i ładnie wyglądają. W owocowanie średnio rok później niż większość odmian. Zwykle jest to czwarty rok po posadzeniu. Jest wrażliwa na złe warunki atmosferyczne w okresie kwitnienia. Deszczowa i zimna pogoda sprawia, że grona źle się zapylają i są przestrzelone. Dojrzewa w drugiej dekadzie września. Posiada bardzo wysoką odporność na mróz (-27 st. C) i niską wrażliwość na choroby grzybowe. Wszystkie te cechy sprawiają, że doskonale nadaje się do uprawy gruntowej bez okrywania i intensywnej ochrony chemicznej. Szczególnie polecana dla dzieci i osób nietolerujących  pestek, lubiących słodkie truskawkowe smaki i amatorów własnych rodzynek.

 KRISTALY

Jasno żółta odmiana węgierska, o prostym, słodkim i przyjemnym smaku. Odmiana wcześnie dojrzewa, nadaje się do wyrobu wina i do bezpośredniego spożycia. Grona ma średniej wielkości.  Starsze krzewy, na  dobrych glebach,  zawiązują grona większe i bardziej zwarte. Dojrzewa na przełomie sierpnia i września. Moszcz charakteryzuje się niską zawartością kwasów. Moszcz ze względu na swoją niską kwasowość i brak specyficznego aromatu idealnie nadaje się do kupażu z odmianami o bardziej aromatycznym moszczu  i podwyższonej zawartości kwasów . Wcześnie wchodzi w owocowanie  i cechuje ją wysoka plenność. Plonuje z pąków zapasowych co sprawia, że nawet po uszkodzeniach spowodowanych wiosennymi przymrozkami zadowalająco plonuje. Wykazuje podwyższoną odporność na przemarzanie zimowe, (do -27*C) i wysoką odporność na choroby. Generalnie odmiana nie sprawia problemów w uprawie i jest godna polecenia do amatorskich nasadzeń.

 Grona

Aloszenkin- również polecam.