RODZAJE SADZONEK, TERMINY I TECHNIKA SADZENIA WINOROŚLI

Właściwe sadzenie winorośli ma ogromny wpływ na późniejszy rozwój krzewów, ich zdrowotność i plonowanie. Kluczowe jest dobranie odpowiedniego terminu, prawidłowe przygotowanie gleby, wybór właściwego materiału sadzeniowego oraz sama technika sadzenia.

Poniżej przedstawiono najważniejsze zasady.

3.1. Termin sadzenia

Do dyspozycji mamy trzy okresy: jesień, wczesną wiosnę oraz późną wiosnę. Każdy z nich ma swoje cechy, które warto znać, aby świadomie dobrać moment prac do warunków działki i własnych możliwości.

Sadzenie jesienne (po opadnięciu liści)

Zalety:

• Gleba jest jeszcze ciepła, co sprzyja szybkiemu wytworzeniu nowych korzeni przed zimą.
• Roślina zdąży się zaadaptować, dzięki czemu rusza wiosną energiczniej.
• Naturalne obniżenie zawartości wody w krzewie ułatwia przeżycie zimy i nie wymaga podlewania po posadzeniu.
• Sadzonki gołokorzeniowe są dostępne właśnie jesienią — to ułatwia wybór i zakup.

Wady:

• Sadzonka musi przetrwać pierwszą zimę — przy sadzeniu jesiennym wymagane jest wykonanie kopczyka ochronnego (20–30 cm).
• W rejonach o bardzo niskich temperaturach młode rośliny są narażone na uszkodzenia mrozowe.

Sadzenie wczesnowiosenne (od rozmarznięcia gleby do ruszenia wegetacji)

Zalety:

• Brak ryzyka zimowego uszkodzenia świeżo posadzonych krzewów.
• Łatwiejsze kopanie w strukturze gleby po zimie (szczególnie na cięższych glebach).
• Możliwość sadzenia zarówno gołokorzeniowych, jak i doniczkowych.

Wady:

• Gorsze warunki wilgotnościowe — częściej trzeba podlewać.
• Krzew startuje później i zwykle rośnie słabiej w pierwszym roku niż posadzony jesienią.
• Gdy termin się opóźni i sadzimy „na zielono”, dochodzi stres związany z uszkodzeniem młodych pędów.

Sadzenie późnowiosenne (maj – początek czerwca)

Zalety:

• Ciepła gleba przyspiesza wzrost korzeni.
• Prace ziemne wykonuje się łatwo, gleba jest w optymalnej wilgotności.
• Brak ryzyka mrozowego.

Wady:

• Ryzyko przesuszenia sadzonki — wymaga regularnego podlewania.
• Krótszy okres adaptacji przed zimą, co może ograniczać rozwój na słabszych glebach.

3.2. Rodzaj sadzonek i ich przygotowanie

Sadzonki gołokorzeniowe

Zalety:

• Mocny system korzeniowy, łatwo ocenić jakość.
• Naturalny sposób produkcji.
• Szybko adaptują się do gleby.
• Najlepszy stosunek jakości do ceny.

Sadzonki doniczkowe

Zalety:

• Można sadzić w późniejszym okresie, również latem.
• Często częściowo ulistnione, widać wigorię rośliny.

Wady:

• Często mają skręcony lub skarłowaciały system korzeniowy, który później ogranicza rozwój.
• Rosną w jałowym torfie — po posadzeniu przechodzą wyraźny okres stagnacji.
• Zwykle droższe od gołokorzeniowych.
• Wymagają większej wiedzy, żeby ocenić jakość przed zakupem.
• Można nieświadomie kupić sadzonki bardzo młode z niedostatecznie rozwiniętym systemem korzeniowym.

Sadzonki nieszczepione (na własnych korzeniach)

Zalety:

• Brak miejsca szczepienia = brak problemów ze zrostem.
• Stabilny wzrost, naturalny pokrój odmiany.
• Niższa cena.

Sadzonki szczepione

Zalety:

• Przydatne na glebach słabych lub piaszczystych.
• Nadają się do systemów produkcyjnych wymagających silnego wzrostu.

Wady:

• Wyższa cena.
• Ryzyko słabego zrostu i problemów z przewodzeniem wody.
• Dwie różne tkanki = większa podatność na mrozy w okolicy miejsca szczepienia.
• Możliwość zaburzeń równowagi wzrostu przy niedopasowanej podkładce.

3.3. Przygotowanie gleby i technika sadzenia

• Wiosną moczymy korzenie, aby pobudzić je do wzrostu.
• Jesienią nie moczymy korzeni — naturalny spadek wody w roślinie sprzyja zimowaniu.
• Sadzonki z pojemników — nie moczymy bryły korzeniowej; sadzimy tak, aby pozostała nienaruszona.
• Dołek: 50×50×50 cm.
• Podlewanie: przy sadzeniu wiosną lub latem lejemy wodę do dołka; jesienią nie podlewamy.
• Dno dołka zaprawiamy przerobionym obornikiem lub kompostem, przesypując je warstwą żyznej ziemi ok. 10 cm.
• Na tak przygotowane dno ustawiamy sadzonkę tak, aby korzenie były na głębokości ok. 25 cm.
• Sadzonki na podkładkach: miejsce zrostu ok. 5 cm nad poziomem ziemi. W przypadku sadzonek na własnych korzeniach tego problemu nie ma.
• Sadzonkę na własnych korzeniach zasypujemy żyzną ziemią pod górny przyrost łozy.
• Jesienne sadzenie: obsypujemy sadzonki w całości kopczykiem z luźnej ziemi na okres zimy; odkrywamy tuż przed rozpoczęciem wegetacji.

3.4. Odstępy i pielęgnacja po sadzeniu

• Typowe odstępy: 1–1,2 m między krzewami, 2,5–3 m między rzędami.
• Silnie rosnące odmiany — odstęp do 1,5 m.
• Mniejsze rozstawy dopuszczalne przy małych pergolach, ale utrudniają pielęgnację.
• Po posadzeniu: utrzymywać ziemię wilgotną (oprócz jesieni), usuwać chwasty, przywiązać młody pęd do podpory, pozostawić najsilniejszy pęd, drugi usunąć.